The Dreaming Of The Bones
The stage is any bare place in a room close to the wall. A screen with a pattern of mountain and sky can stand against the wall, or a curtain with a like pattern hang upon it, but the pattern must only symbolize or suggest. One musician enters and then two others, the first stands singing while the others take their places. Then all three sit down against the wall by their instruments, which are already there--a drum, a zither, and a flute. Or they unfold a cloth as in 'The Hawk's Well,' while the instruments are carried in.
FIRST MUSICIAN.
(or all three musicians, singing)
Why does my heart beat so?
Did not a shadow pass?
It passed but a moment ago.
Who can have trod in the grass?
What rogue is night-wandering?
Have not old writers said
That dizzy dreams can spring
From the dry bones of the dead?
And many a night it seems
That all the valley fills
With those fantastic dreams.
They overflow the hills,
So passionate is a shade,
Like wine that fills to the top
A grey-green cup of jade,
Or maybe an agate cup.
(speaking) The hour before dawn and the moon covered up.
The little village of Abbey is covered up;
The little narrow trodden way that runs
From the white road to the Abbey of Corcomroe
Is covered up; and all about the hills
Are like a circle of Agate or of Jade.
Somewhere among great rocks on the scarce grass
Birds cry, they cry their loneliness.
Even the sunlight can be lonely here,
Even hot noon is lonely. I hear a footfall--
A young man with a lantern comes this way.
He seems an Aran fisher, for he wears
The flannel bawneen and the cow-hide shoe.
He stumbles wearily, and stumbling prays.
(A young man enters, praying in Irish)
Once more the birds cry in their loneliness,
But now they wheel about our heads; and now
They have dropped on the grey stone to the north-east.
(A man and a girl both in the costume of a past time, come in.
They wear heroic masks)
YOUNG MAN.
(raising his lantern)
Who is there? I cannot see what you are like,
Come to the light.
STRANGER.
But what have you to fear?
YOUNG MAN.
And why have you come creeping through the dark.
(The Girl blows out lantern)
The wind has blown my lantern out. Where are you?
I saw a pair of heads against the sky
And lost them after, but you are in the right
I should not be afraid in County Clare;
And should be or should not be have no choice,
I have to put myself into your hands,
Now that my candle's out.
STRANGER.
You have fought in Dublin?
YOUNG MAN.
I was in the Post Office, and if taken
I shall be put against a wall and shot.
STRANGER.
You know some place of refuge, have some plan
Or friend who will come to meet you?
YOUNG MAN.
I am to lie
At daybreak on the mountain and keep watch
Until an Aran coracle puts in
At Muckanish or at the rocky shore
Under Finvarra, but would break my neck
If I went stumbling there alone in the dark.
STRANGER.
We know the pathways that the sheep tread out,
And all the hiding-places of the hills,
And that they had better hiding-places once.
YOUNG MAN.
You'd say they had better before English robbers
Cut down the trees or set them upon fire
For fear their owners might find shelter there.
What is that sound?
STRANGER.
An old horse gone astray
He has been wandering on the road all night.
YOUNG MAN.
I took him for a man and horse. Police
Are out upon the roads. In the late Rising
I think there was no man of us but hated
To fire at soldiers who but did their duty
And were not of our race, but when a man
Is born in Ireland and of Irish stock
When he takes part against us--
STRANGER.
I will put you safe,
No living man shall set his eyes upon you.
I will not answer for the dead.
YOUNG MAN.
The dead?
STRANGER.
For certain days the stones where you must lie
Have in the hour before the break of day
Been haunted.
YOUNG MAN.
But I was not born at midnight.
STRANGER.
Many a man born in the full daylight
Can see them plain, will pass them on the high-road
Or in the crowded market-place of the town,
And never know that they have passed.
YOUNG MAN.
My Grandam
Would have it they did penance everywhere
Or lived through their old lives again.
STRANGER.
In a dream;
And some for an old scruple must hang spitted
Upon the swaying tops of lofty trees;
Some are consumed in fire, some withered up
By hail and sleet out of the wintry North,
And some but live through their old lives again.
YOUNG MAN.
Well, let them dream into what shape they please
And fill waste mountains with the invisible tumult
Of the fantastic conscience. I have no dread;
They cannot put me into jail or shoot me,
And seeing that their blood has returned to fields
That have grown red from drinking blood like mine
They would not if they could betray.
STRANGER.
This pathway
Runs to the ruined Abbey of Corcomroe;
The Abbey passed, we are soon among the stone
And shall be at the ridge before the cocks
Of Aughanish or Bailevlehan
Or grey Aughtmana shake their wings and cry.
(They go round the stage once)
FIRST MUSICIAN.
(speaking) They've passed the shallow well and the flat stone
Fouled by the drinking cattle, the narrow lane
Where mourners for five centuries have carried
Noble or peasant to his burial.
An owl is crying out above their heads.
(singing) Why should the heart take fright
What sets it beating so?
The bitter sweetness of the night
Has made it but a lonely thing.
Red bird of March, begin to crow,
Up with the neck and clap the wing,
Red cock, and crow.
(They go once round the stage. The first musician speaks.)
And now they have climbed through the long grassy field
And passed the ragged thorn trees and the gap
In the ancient hedge; and the tomb-nested owl
At the foot's level beats with a vague wing.
(singing) My head is in a cloud;
I'd let the whole world go.
My rascal heart is proud
Remembering and remembering.
Red bird of March, begin to crow,
Up with the neck and clap the wing
Red cock and crow.
(They go round the stage. The first musician speaks.)
They are among the stones above the ash
Above the briar and thorn and the scarce grass;
Hidden amid the shadow far below them
The cat-headed bird is crying out.
(singing) The dreaming bones cry out
Because the night winds blow
And heaven's a cloudy blot;
Calamity can have its fling.
Red bird of March begin to crow,
Up with the neck and clap the wing
Red cock and crow.
THE STRANGER.
We're almost at the summit and can rest.
The road is a faint shadow there; and there
The abbey lies amid its broken tombs.
In the old days we should have heard a bell
Calling the monks before day broke to pray;
And when the day has broken on the ridge,
The crowing of its cocks.
YOUNG MAN.
Is there no house
Famous for sanctity or architectural beauty
In Clare or Kerry, or in all wide Connacht
The enemy has not unroofed?
STRANGER.
Close to the altar
Broken by wind and frost and worn by time
Donogh O'Brien has a tomb, a name in Latin.
He wore fine clothes and knew the secrets of women
But he rebelled against the King of Thomond
And died in his youth.
YOUNG MAN.
And why should he rebel?
The King of Thomond was his rightful master.
It was men like Donogh who made Ireland weak--
My curse on all that troop, and when I die
I'll leave my body, if I have any choice,
Far from his ivy tod and his owl; have those
Who, if your tale is true, work out a penance
Upon the mountain-top where I am to hide,
Come from the Abbey graveyard?
THE GIRL.
They have not that luck,
But are more lonely, those that are buried there,
Warred in the heat of the blood; if they were rebels
Some momentary impulse made them rebels
Or the comandment of some petty king
Who hated Thomond. Being but common sinners,
No callers in of the alien from oversea
They and their enemies of Thomond's party
Mix in a brief dream battle above their bones,
Or make one drove or drift in amity,
Or in the hurry of the heavenly round
Forget their earthly names; these are alone
Being accursed.
YOUNG MAN.
And if what seems is true
And there are more upon the other side
Than on this side of death, many a ghost
Must meet them face to face and pass the word
Even upon this grey and desolate hill.
YOUNG GIRL.
Until this hour no ghost or living man
Has spoken though seven centuries have run
Since they, weary of life and of men's eyes,
Flung down their bones in some forgotten place
Being accursed.
YOUNG MAN.
I have heard that there are souls
Who, having sinned after a monstrous fashion
Take on them, being dead, a monstrous image
To drive the living, should they meet its face,
Crazy, and be a terror to the dead.
YOUNG GIRL.
But these
Were comely even in their middle life
And carry, now that they are dead, the image
Of their first youth, for it was in that youth
Their sin began.
YOUNG MAN.
I have heard of angry ghosts
Who wander in a wilful solitude.
THE GIRL.
These have no thought but love; nor joy
But that upon the instant when their penance
Draws to its height and when two hearts are wrung
Nearest to breaking, if hearts of shadows break,
His eyes can mix with hers; nor any pang
That is so bitter as that double glance,
Being accursed.
YOUNG MAN.
But what is this strange penance--
That when their eyes have met can wring them most?
THE GIRL.
Though eyes can meet, their lips can never meet.
YOUNG MAN.
And yet it seems they wander side by side.
But doubtless you would say that when lips meet
And have not living nerves, it is no meeting.
THE GIRL.
Although they have no blood or living nerves
Who once lay warm and live the live-long night
In one another's arms, and know their part
In life, being now but of the people of dreams,
Is a dreams part; although they are but shadows
Hovering between a thorn tree and a stone
Who have heaped up night on winged night; although
No shade however harried and consumed
Would change his own calamity for theirs,
Their manner of life were blessed could their lips
A moment meet; but when he has bent his head
Close to her head or hand would slip in hand
The memory of their crime flows up between
And drives them apart.
YOUNG MAN.
The memory of a crime--
He took her from a husband's house it may be,
But does the penance for a passionate sin
Last for so many centuries?
THE GIRL.
No, no,
The man she chose, the man she was chosen by
Cared little and cares little from whose house
They fled towards dawn amid the flights of arrows
Or that it was a husband's and a king's;
And how if that were all could she lack friends
On crowded roads or on the unpeopled hill?
Helen herself had opened wide the door
Where night by night she dreams herself awake
And gathers to her breast a dreaming man.
YOUNG MAN.
What crime can stay so in the memory?
What crime can keep apart the lips of lovers
Wandering and alone?
THE GIRL.
Her king and lover
Was overthrown in battle by her husband
And for her sake and for his own, being blind
And bitter and bitterly in love, he brought
A foreign army from across the sea.
YOUNG MAN.
You speak of Dermot and of Dervorgilla
Who brought the Norman in?
THE GIRL.
Yes, yes I spoke
Of that most miserable, most accursed pair
Who sold their country into slavery, and yet
They were not wholly miserable and accursed
If somebody of their race at last would say:
'I have forgiven them.'
YOUNG MAN.
Oh, never, never
Will Dermot and Dervorgilla be forgiven.
THE GIRL.
If someone of their race forgave at last
Lip would be pressed on lip.
YOUNG MAN.
Oh, never, never
Will Dermot and Dervorgilla be forgiven.
You have told your story well, so well indeed
I could not help but fall into the mood
And for a while believe that it was true
Or half believe, but better push on now.
The horizon to the East is growing bright.
(They go once round stage)
So here we're on the summit. I can see
The Aran Islands, Connemara Hills,
And Galway in the breaking light; there too
The enemy has toppled wall and roof
And torn from ancient walls to boil his pot
The oaken panelling that had been dear
To generations of children and old men.
But for that pair for whom you would have my pardon
It might be now like Bayeux or like Caen
Or little Italian town amid its walls
For though we have neither coal nor iron ore
To make us rich and cover heaven with smoke
Our country, if that crime were uncommitted
Had been most beautiful. Why do you dance?
Why do you gaze and with so passionate eyes
One on the other and then turn away
Covering your eyes and weave it in a dance,
Who are you? what are you? you are not natural.
THE GIRL.
Seven hundred years our lips have never met.
YOUNG MAN.
Why do you look so strangely at one another,
So strangely and so sweetly?
THE GIRL.
Seven hundred years.
YOUNG MAN.
So strangely and so sweetly. All the ruin,
All, all their handiwork is blown away
As though the mountain air had blown it away
Because their eyes have met. They cannot hear,
Being folded up and hidden in their dance.
The dance is changing now. They have dropped their eyes,
They have covered up their eyes as though their hearts
Had suddenly been broken--never, never
Shall Dermot and Dervorgilla be forgiven.
They have drifted in the dance from rock to rock.
They have raised their hands as though to snatch the sleep
That lingers always in the abyss of the sky
Though they can never reach it. A cloud floats up
And covers all the mountain head in a moment.
And now it lifts and they are swept away.
I had almost yielded and forgiven it all--
This is indeed a place of terrible temptation.
(The Musicians begin unfolding and folding a black cloth. The First Musician comes forward to the front of the stage, at the centre. He holds the cloth before him. The other two come one on either side and unfold it. They afterwards fold it up in the same way. While it is unfolded, the Young Man leaves the stage.)
THE MUSICIANS.
I
(singing) At the grey round of the hill
Music of a lost kingdom
Runs, runs and is suddenly still.
The winds out of Clare-Galway
Carry it: suddenly it is still.
I have heard in the night air
A wandering airy music;
And moidered in that snare
A man is lost of a sudden,
In that sweet wandering snare.
What finger first began
Music of a lost kingdom.
They dreamed that laughed in the sun.
Dry bones that dream are bitter,
They dream and darken our sun.
Those crazy fingers play
A wandering airy music;
Our luck is withered away,
And wheat in the wheat-ear withered,
And the wind blows it away.
II
My heart ran wild when it heard
The curlew cry before dawn
And the eddying cat-headed bird;
But now the night is gone.
I have heard from far below
The strong March birds a-crow,
Stretch neck and clap the wing,
Red cocks, and crow.
Het dromen van de botten van de doden
Personages
Drie muzikanten (hun gezichten geschminkt als maskers)
Een jonge man
Een vreemdeling (draagt een masker)
Een jonge vrouw (draagt een masker)
Het podium is een kale plek in een kamer dicht tegen de muur. Een scherm met de weergave van een berg en de lucht kan tegen de muur staan, of een gordijn met een soortgelijke weergave kan aan het scherm hangen, maar de weergave mag alleen symboliseren of suggereren. Eén muzikant komt binnen en vervolgens de twee anderen, de eerste blijft staan al zingend terwijl de anderen hun plaatsen innemen. Vervolgens gaan ze alle drie zitten tegen de muur bij hun instrumenten die er al zijn ― een trommel, een citer en een fluit. Of ze ontvouwen een doek zoals in 'The Hawk's Well', terwijl de instrumenten binnengedragen worden.
[Lied voor het vouwen en het ontvouwen van het doek]
EERSTE MUSICUS (of alle drie musici, zingend)
Waarom klopt mijn hart zo hevig?
Is er niet net een schaduw gepasseerd?
Ze passeerde nog maar zo even.
Wie kan er op het gras hebben getreden?
Welke schavuit dwaalt er in de nacht?
Hebben oude schrijvers niet beschreven
Hoe zweverige dromen kunnen ontspringen
Uit de droge botten van de doden?
En vele nachten lijkt het
Alsof de hele vallei zich vult
Met die fantastische dromen.
Ze doen de heuvels overstromen,
Zo vol van passie is een schaduw,
Als wijn die tot aan de rand
Een beker vult uit grijsgroene jade,
of misschien wel een beker uit agaat.
(De drie muzikanten zitten nu neer bij de trommel, fluit en citer. De eerste muzikant spreekt.
Het uur voor dageraad en de maan verstopt zich in de mist;
Het kleine dorp Abbey is verstopt in de mist;
Het kleine smalle vertrapte pad dat loopt
Vanaf de witte weg naar de abdij van Corcomroe
Is verstopt in de mist; en alles omtrent de heuvels
is als een cirkel van agaat of van jade.
Ergens tussen grote rotsen op het schaarse gras
Schreeuwen vogels, ze schreeuwen hun eenzaamheid uit.
Zelfs het zonlicht kan hier eenzaam zijn,
zelfs de hete middag is eenzaam. Ik hoor een voetstap ―
Een jonge man met een lantaarn komt deze richting uit.
Hij lijkt een visser uit Aran, want hij draagt
De flanellen vest en de schoenen uit koeienleer.
Hij is moe en strompelt en bidt al strompelend.
(Een jonge man komt binnen, al biddend in het Iers)
Eens te meer schreeuwen de vogels in hun eenzaamheid,
maar nu cirkelen ze boven onze hoofden; en nu
Zijn ze plots neergestreken op de grijze steen in het noordoosten.
(Een vreemdeling en een jonge vrouw komen binnen in klederdracht van een verleden tijd. Ze dragen heroïsche maskers. )
JONGE MAN (tilt zijn lantaarn op)
Wie is daar? Ik kan niet zien hoe jullie eruitzien,
Kom in het licht.
VREEMDELING.
Maar wat heb je te vrezen?
JONGE MAN.
En waarom komen jullie door het donker geslopen?
(De jonge vrouw blaast lantaarn uit.)
De wind heeft mijn lantaarn gedoofd. Waar zijn jullie?
Ik zag een paar hoofden tegen de hemel
En verloor ze daarna uit het oog; maar je hebt gelijk,
Ik hoef niet bang te zijn in Clare;
Maar nodig of niet, ik heb geen keuze,
Mijn lot is in uw handen,
Nu dat mijn kaars uit is.
VREEMDELING.
Heb je gevochten in Dublin?
JONGE MAN.
Ik was in het postkantoor, en als ik opgepakt word,
zal ik tegen de muur gezet worden en doodgeschoten.
VREEMDELING.
Weet je een schuilplaats, heb je een plan
Of een vriend die je kan bijstaan?
JONGE MAN.
Bij het aanbreken
Van de dag moet ik op de uitkijk liggen op de berg
Tot een bootje uit Aran komt binnenvaren
In Muckanish of bij de rotskust
Onder Finvarra, maar ik zou mijn nek breken
Als ik er alleen mijn weg probeerde te vinden in het donker.
VREEMDELING.
Wij kennen de paden die de schapen maken,
En alle schuilplaatsen in de heuvels,
En dat zij ooit betere schuilplaatsen hadden.
JONGE MAN.
Je zou beter zeggen dat zij betere hadden voordat de Engelse dieven
De bomen velden en in brand staken
Uit angst dat hun eigenaars daar beschutting zouden vinden.
Wat is dat geluid?
VREEMDELING.
Een oud verdwaald paard.
Het is reeds de hele nacht aan het ronddolen.
JONGE MAN.
Ik nam het voor een man en paard. De politie
Is er op uit. Tijdens de laatste Opstand
denk ik dat geen van ons het niet haatte
Om te schieten op soldaten die alleen maar hun plicht deden
En die niet tot ons volk behoren, maar als een man
Geboren is in Ierland en van Iers bloed is,
Als hij meedoet tegen ons ―
VREEMDELING.
Ik zorg dat je veilig bent,
Geen levende man zal zijn ogen op je richten;
Voor de doden kan ik niet spreken.
JONGE MAN. De doden?
VREEMDELING. Op sommige dagen zijn de stenen waar je moet liggen
In het uur vóór het aanbreken van de dag
Bewoond door geesten.
JONGE MAN. Maar ik ben niet geboren om middernacht.
VREEMDELING. Vele mensen die geboren zijn bij volle daglicht
Kunnen hen duidelijk zien, lopen hen voorbij op de steenweg
Of op de drukke marktplaats van de stad,
En weten niet dat zij hen zijn voorbijgelopen.
JONGE MAN. Mijn grootmoeder
Beweerde dat ze overal aan boetedoening deden;
Of leven hun oude leven opnieuw.
VREEMDELING. In een droom;
En sommigen moeten voor een kleinigheid hangen, bespuwd,
Aan de wuivende toppen van torenhoge bomen;
Sommigen worden verteerd door het vuur, sommigen verdord
Door hagel en ijzel uit het winterse Noorden,
Maar sommigen leven hun oude leven opnieuw.
JONGE MAN. Nu, laat hen dromen in welke vorm zij gelieven
En de verwoeste bergen vullen met het onzichtbare tumult
Van het verhitte geweten. Ik heb geen angst;
Zij kunnen me niet in de gevangenis stoppen of me doodschieten,
En aangezien hun bloed is teruggekeerd naar velden
Die zijn rood geworden door het drinken van bloed als het mijne,
Zij zouden, al waren zij bij machte, mij niet verraden.
VREEMDELING.
Dit pad
Loopt naar de ruïne van de abdij van Corcomroe;
Eens de abdij gepasseerd, zullen we snel aan de rotsen zijn
En aan de bergkam voordat de hanen
Van Aughanish of Bailevlehan
Of grijs Aughtmana hun vleugels klapwieken en kraaien.
(Ze gaan eenmaal rond het podium.)
EERSTE MUSICUS.
Zij zijn de ondiepe bron en de platte steen gepasseerd
Vervuild door het vee dat komt drinken, de nauwe steeg
Waar rouwenden vijf eeuwen lang edelman of boer
Naar zijn graf hebben gedragen;
Een uil schreeuwt boven hun hoofd.
(zingt)
Waarom voelt het hart zo’n jacht
Wat doet het zo hevig kloppen?
De bittere zoetheid van de nacht
Maakte het maar een eenzaam ding.
Rode vogel van maart, sta op en kraai!
Strek je nek en klapwiek met kracht,
Rode haan en kraai!
(Ze lopen eenmaal rond het podium. De eerste muzikant spreekt.)
En nu zijn ze het lange grasveld gepasseerd
Voorbij de ruwe, doornige bomen, de opening
In de oude haag; en de grafgeneste uil
Op voethoogte klapwiekt met een onzekere vleugel.
(zingt)
Mijn hoofd is in een wolk;
Ik zou de hele wereld laten gaan.
Mijn schavuitenhart is als een kolk
Herinnerend en herinnerend.
Rode vogel van maart, sta op en kraai!
Strek je nek en klapwiek met kracht,
Rode haan en kraai!
(Ze gaan rond het podium. De eerste muzikant spreekt.)
Zij zijn te midden van de stenen boven de es,
boven de heide en de doorn en het schaarse gras;
Verborgen te midden van de schaduw ver onder hen
Is de vogel met de kop als die van een kat aan het schreeuwen.
(zingt)
De dromende botten schreeuwen
Omdat de nachtelijke winden waaien
En de hemel gevlekt is met wolken;
Rampspoed kan ons overvallen.
Rode vogel van maart, sta op en kraai!
Omhoog met die nek en klapwiek met kracht,
Rode haan en kraai!
DE VREEMDELING.
We zijn bijna aan de top en kunnen rusten.
De weg is daar een zwakke schaduw; en daar
Bevindt zich de abdij te midden van haar gebroken graven.
Vroeger zouden we een klok hebben gehoord
Die de monniken tot bidden opriep vóór het aanbreken van de dag;
En wanneer de dag was aangebroken op de bergkam,
Het kraaien van zijn hanen.
JONGE MAN.
Is er geen huis
Beroemd voor zijn heiligheid of architecturale pracht
In Clare of Kerry of in het hele weidse Connacht
Waarvan de vijand het dak niet heeft verwoest?
VREEMDELING.
Dicht bij het altaar,
Gebarsten door wind en vorst en verweerd door de tijd,
Is de tombe van Donogh O'Brien, een naam in het Latijn.
Hij droeg mooie kleren en kende de geheimen van vrouwen,
Maar hij rebelleerde tegen de koning van Thomond
En stierf in zijn jeugd.
JONGE MAN.
En waarom zou hij rebelleren?
De koning van Thomond was zijn rechtmatige meester.
Het waren mannen zoals Donogh die Ierland zwak maakten ―
mijn vloek op die hele bende, en als ik sterf
dan zal ik mijn lichaam laten, als ik de keuze heb,
ver weg van zijn verdorde klimop en zijn uil. Zijn zij
Die, als jouw verhaal waar is, boetedoening doen
Op de bergtop waar ik me moet verbergen,
Afkomstig van het kerkhof van de abdij?
JONGE VROUW.
Dat geluk hebben zij niet,
Nog eenzamer zijn zij; zij die daar begraven zijn,
Voerden de strijd te midden van het bloed; als ze rebellen waren
Dan maakte een kortstondige opwelling hen tot rebellen
Of het bevel van een kleinzielige koning
Vol haat voor Thomond. Maar als ordinaire zondaars,
Geen gastheren van vreemdelingen van overzee,
Zij en de vijanden van Thomond
Doorlopen een korte droomoorlog boven hun beenderen;
Of werden of worden gedreven tot vriendschap;
Of vergeten in de haast van de hemelse omwentelingen
Hun aardse namen. Deze zijn alleen, vervloekt.
JONGE MAN.
Maar als wat lijkt waar is
En er zijn er meer aan de andere kant
Dan aan deze kant van de dood, dan moet
Menige geest ze ontmoeten en dit verder vertellen,
Zelfs op deze grijze en verlaten heuvel.
JONGE VROUW.
Tot op dit uur heeft noch geest noch levend man
Gesproken, hoewel er zeven eeuwen voorbij zijn
Sinds zij, het leven en de blik der mensen moe,
Hun vervloekte botten hebben neergegooid
Op een vergeten plek.
JONGE MAN.
Ik heb gehoord dat er zielen zijn
die nadat ze hebben gezondigd op een monsterlijke wijze,
in de dood een monsterlijk beeld aannemen
om de levenden, indien ze hun gezicht zouden zien,
Gek te maken en een verschrikking te zijn voor de doden.
JONGE VROUW.
Maar deze
waren bevallig, ook toen ze al ouder waren
En dragen, nu dat zij dood zijn, het beeld
Van hun eerste jeugd, want het was in die jeugd dat
Hun zonde begon.
JONGE MAN.
Ik heb gehoord van boze geesten
Die ronddwalen in een opzettelijke eenzaamheid.
JONGE VROUW. Deze hebben geen enkele andere gedachte dan liefde; noch vreugde
behalve op dat moment wanneer hun boetedoening
het grootst is en twee harten worden gekweld
tot ze bijna breken, als harten van schaduwen breken,
zijn ogen met de hare kunnen mengen; geen enkele pijn
is zo bitter als die dubbele blik,
In vervloeking.
JONGE MAN.
Maar wat is deze vreemde boetedoening -
Dat zij zo gekweld worden wanneer hun ogen elkaar ontmoeten?
JONGE VROUW.
Hoewel ogen elkaar kunnen ontmoeten, kunnen hun lippen elkaar nooit ontmoeten.
JONGE MAN.
En toch lijkt het of ze zij aan zij lopen.
Maar ongetwijfeld zal je zeggen dat wanneer lippen elkaar ontmoeten
Die niet voelen, er geen sprake van ontmoeting is.
JONGE VROUW.
Hoewel zij geen bloed of levende zenuwen hebben,
Die ooit warm samen lagen, de levenslange nacht
beleefden in elkaars armen, en hun rol
In het leven kennen, maar nu ze behoren tot het dromenvolk,
Is ’t slechts een dromenrol;
Zijn die zweven tussen een doornboom en een steen,
Die nacht op gevleugelde nacht hebben opgehoopt; hoewel
Geen enkele schaduw, hoe erg ook toegetakeld en verteerd,
Zijn eigen rampspoed zou wisselen voor die van hen,
Hun manier van leven ware gezegend als hun lippen
Even zouden kunnen raken; maar telkens als hij zijn hoofd
Dicht bij haar hoofd heeft gebogen of zijn hand in de hare is gegleden,
Welt de herinnering van hun misdaad op tussen hen
En drijft hen uit elkaar.
JONGE MAN.
De herinnering aan een misdaad ―
Hij nam haar weg uit het huis van haar echtgenoot, het zou kunnen,
Maar duurt de boetedoening voor een gepassioneerde zonde
Zo vele eeuwen?
HET JONGE VROUW.
Nee, nee;
De man die zij koos, de man die haar gekozen had,
Gaf en geeft weinig om uit wiens huis
Zij ontvluchtten tegen dageraad in een regen van pijlen,
Of het dat van een echtgenoot en een koning was;
En bovendien als het nog niet genoeg was, kon ze vrienden missen,
Op drukke wegen of op de onbewoonde heuvel?
Helena opende zelf wijd de deur
Waar ze nacht na nacht zichzelf wakker droomde
En aan haar boezem een dromende man houdt.
JONGE MAN.
Welke misdaad kan zolang in het geheugen blijven?
Welke misdaad kan de lippen van geliefden scheiden
Die dwalen en alleen zijn?
JONGE VROUW.
Haar koning en minnaar
Werd overwonnen door haar echtgenoot tijdens een veldslag,
En voor haar welzijn alsook voor het zijne, en blind
En bitter en verbitterd verliefd, haalde hij
Een leger van vreemdelingen binnen van overzee.
JONGE MAN.
Jij spreekt van Dermot en Dervorgilla
Die de Normandiërs binnenhaalden?
JONGE VROUW.
Ja, jazeker, ik sprak
Van dat meest miserabele, meest vervloekte paar
Dat hun land tot slavernij bracht, en toch
Waren zij niet geheel ellendig en vervloekt
Mocht iemand van hun volk eindelijk zeggen,
'Ik heb hen vergeven'.
JONGE MAN.
O, nooit, nooit
Zullen Dermot en Dervorgilla vergeven worden.
JONGE VROUW.
Als iemand van hun volk uiteindelijk vergaf
Zouden lippen elkaar vinden.
JONGE MAN.
O, nooit, nooit
Zullen Dermot en Dervorgilla vergeven worden.
Je hebt je verhaal goed verteld, zo goed zelfs
Dat ik het niet kon helpen om in de stemming te komen
En voor een tijdje te geloven dat het waar was,
Of half waar, maar ik kan nu beter verder mijn weg zoeken.
Het begint te dagen in het oosten.
(Ze gaan eenmaal het podium rond.)
Dus hier zijn we op de top. Ik kan
de eilanden van Aran, de heuvels van de Connemara,
En Galway zien in het opkomend licht; ook daar
Heeft de vijand dak en gevel omvergeworpen,
en de eiken lambrisering van oude kamers afgerukt;
Wat generaties van oude mannen hebben gekend
Als werk van eigen hand en wat kinderen hebben bewonderd,
Heeft gediend om een soldatenkost te koken.
Die stad had gelegen,
Ware het niet voor het paar dat jullie mij gratie willen zien verlenen,
Te midden van haar gevels en kantelen
Zoals iedere oude bewonderde Italiaanse stad;
Want ofschoon wij kolen hebben, noch erts,
Om ons rijk te maken en de lucht te bederven,
Ons land, als die misdaad niet was begaan,
Zou zo mooi zijn geweest.
Waarom dansen jullie?
Waarom staren jullie, en met ogen zo vol passie,
Naar elkaar; om dan van elkaar weg te draaien
Jullie ogen te bedekken, en te verweven in een dans?
Wie zijn jullie? Wat zijn jullie? Jullie zijn niet natuurlijk.
JONGE VROUW.
Zevenhonderd jaar hebben onze lippen elkaar niet ontmoet.
JONGE MAN.
Waarom kijken jullie zo vreemd naar elkaar,
Zo vreemd en zo zoet?
JONGE VROUW.
Zevenhonderd jaar.
JONGE MAN.
Zo vreemd en zo zoet. Alle ellende,
Al, al hun arbeid is weggeblazen
Alsof de berglucht het heeft weggeblazen
Omdat hun ogen elkaar hebben ontmoet. Ze kunnen niet horen,
Omdat ze in elkaar gevouwen, verborgen zijn in hun dans.
De dans verandert. Zij hebben hun ogen neergeslagen.
Hun ogen bedekt alsof hun harten opeens zijn gebroken ― nooit, nooit
Zullen Dermot and Dervorgilla vergeven worden.
Ze zijn in de dans gedwaald van rots naar rots.
Ze hebben hun handen ten hemel gericht om de slaap te grijpen
die altijd blijft verwijlen in de afgrond van de hemel
Ofschoon onbereikbaar. Een wolk drijft omhoog
En bedekt opeens de volledige bergtop;
En nu verdwijnt de wolk en zijn ze weggeveegd.
(De Vreemdeling en de Jonge Vrouw verlaten het podium)
Ik was bijna gezwicht en had alles vergeven--
Hoe verschrikkelijk deze verleiding en dit oord!
(De muzikanten beginnen het ontvouwen en het vouwen van een zwart doek. De eerste muzikant komt naar voren naar de voorkant van het podium, ter hoogte van het centrum. Hij houdt het doek vóór hem. De andere twee komen elk aan een zijde van de eerste muzikant en ontvouwen het doek. Vervolgens vouwen ze het op dezelfde manier. Tijdens het ontvouwen verlaat de JONGE MAN het podium.
[Liederen voor het vouwen en het ontvouwen van het doek]
DE MUSICI (zingen).
I
Rondom de grijze heuvel
Speelt muziek uit een verloren koninkrijk
Speelt, speelt en is plotseling stil.
De winden uit Clare-Galway
Dragen haar weg: plotseling is het stil.
Ik heb gehoord in de nachtlucht
een vluchtige, luchtige muziek;
En gevangen in die valstrik
Is een man plots verloren,
In die zoete dwalende valstrik.
Welke vinger beroerde vooreerst
Muziek van een verloren koninkrijk?
Zij droomden die lachten in de zon.
Droge botten die dromen zijn bitter,
Ze dromen en verduisteren onze zon.
Die dwaze vingers spelen
Een vluchtige, luchtige muziek;
Ons geluk kwijnt weg,
En tarwe in de korenaar kwijnt weg,
en de wind blaast het weg.
II
Mijn hart ging tekeer toen het de wulp
Hoorde schreeuwen voor het ochtendgloren
en de wielewalende vogel met de kattekop;
Maar nu is de nacht verlopen.
Ik heb gehoord van onderaan de heuvels
Hoe de sterke vogels van maart kraaien:
Met gestrekte nek en krachtig klapwiekende vleugels,
Rode hanen en kraai!
EINDE
The Dreaming Of The Bones
The stage is any bare place in a room close to the wall. A screen with a pattern of mountain and sky can stand against the wall, or a curtain with a like pattern hang upon it, but the pattern must only symbolize or suggest. One musician enters and then two others, the first stands singing while the others take their places. Then all three sit down against the wall by their instruments, which are already there--a drum, a zither, and a flute. Or they unfold a cloth as in 'The Hawk's Well,' while the instruments are carried in.
FIRST MUSICIAN.
(or all three musicians, singing)
Why does my heart beat so?
Did not a shadow pass?
It passed but a moment ago.
Who can have trod in the grass?
What rogue is night-wandering?
Have not old writers said
That dizzy dreams can spring
From the dry bones of the dead?
And many a night it seems
That all the valley fills
With those fantastic dreams.
They overflow the hills,
So passionate is a shade,
Like wine that fills to the top
A grey-green cup of jade,
Or maybe an agate cup.
(speaking) The hour before dawn and the moon covered up.
The little village of Abbey is covered up;
The little narrow trodden way that runs
From the white road to the Abbey of Corcomroe
Is covered up; and all about the hills
Are like a circle of Agate or of Jade.
Somewhere among great rocks on the scarce grass
Birds cry, they cry their loneliness.
Even the sunlight can be lonely here,
Even hot noon is lonely. I hear a footfall--
A young man with a lantern comes this way.
He seems an Aran fisher, for he wears
The flannel bawneen and the cow-hide shoe.
He stumbles wearily, and stumbling prays.
(A young man enters, praying in Irish)
Once more the birds cry in their loneliness,
But now they wheel about our heads; and now
They have dropped on the grey stone to the north-east.
(A man and a girl both in the costume of a past time, come in.
They wear heroic masks)
YOUNG MAN.
(raising his lantern)
Who is there? I cannot see what you are like,
Come to the light.
STRANGER.
But what have you to fear?
YOUNG MAN.
And why have you come creeping through the dark.
(The Girl blows out lantern)
The wind has blown my lantern out. Where are you?
I saw a pair of heads against the sky
And lost them after, but you are in the right
I should not be afraid in County Clare;
And should be or should not be have no choice,
I have to put myself into your hands,
Now that my candle's out.
STRANGER.
You have fought in Dublin?
YOUNG MAN.
I was in the Post Office, and if taken
I shall be put against a wall and shot.
STRANGER.
You know some place of refuge, have some plan
Or friend who will come to meet you?
YOUNG MAN.
I am to lie
At daybreak on the mountain and keep watch
Until an Aran coracle puts in
At Muckanish or at the rocky shore
Under Finvarra, but would break my neck
If I went stumbling there alone in the dark.
STRANGER.
We know the pathways that the sheep tread out,
And all the hiding-places of the hills,
And that they had better hiding-places once.
YOUNG MAN.
You'd say they had better before English robbers
Cut down the trees or set them upon fire
For fear their owners might find shelter there.
What is that sound?
STRANGER.
An old horse gone astray
He has been wandering on the road all night.
YOUNG MAN.
I took him for a man and horse. Police
Are out upon the roads. In the late Rising
I think there was no man of us but hated
To fire at soldiers who but did their duty
And were not of our race, but when a man
Is born in Ireland and of Irish stock
When he takes part against us--
STRANGER.
I will put you safe,
No living man shall set his eyes upon you.
I will not answer for the dead.
YOUNG MAN.
The dead?
STRANGER.
For certain days the stones where you must lie
Have in the hour before the break of day
Been haunted.
YOUNG MAN.
But I was not born at midnight.
STRANGER.
Many a man born in the full daylight
Can see them plain, will pass them on the high-road
Or in the crowded market-place of the town,
And never know that they have passed.
YOUNG MAN.
My Grandam
Would have it they did penance everywhere
Or lived through their old lives again.
STRANGER.
In a dream;
And some for an old scruple must hang spitted
Upon the swaying tops of lofty trees;
Some are consumed in fire, some withered up
By hail and sleet out of the wintry North,
And some but live through their old lives again.
YOUNG MAN.
Well, let them dream into what shape they please
And fill waste mountains with the invisible tumult
Of the fantastic conscience. I have no dread;
They cannot put me into jail or shoot me,
And seeing that their blood has returned to fields
That have grown red from drinking blood like mine
They would not if they could betray.
STRANGER.
This pathway
Runs to the ruined Abbey of Corcomroe;
The Abbey passed, we are soon among the stone
And shall be at the ridge before the cocks
Of Aughanish or Bailevlehan
Or grey Aughtmana shake their wings and cry.
(They go round the stage once)
FIRST MUSICIAN.
(speaking) They've passed the shallow well and the flat stone
Fouled by the drinking cattle, the narrow lane
Where mourners for five centuries have carried
Noble or peasant to his burial.
An owl is crying out above their heads.
(singing) Why should the heart take fright
What sets it beating so?
The bitter sweetness of the night
Has made it but a lonely thing.
Red bird of March, begin to crow,
Up with the neck and clap the wing,
Red cock, and crow.
(They go once round the stage. The first musician speaks.)
And now they have climbed through the long grassy field
And passed the ragged thorn trees and the gap
In the ancient hedge; and the tomb-nested owl
At the foot's level beats with a vague wing.
(singing) My head is in a cloud;
I'd let the whole world go.
My rascal heart is proud
Remembering and remembering.
Red bird of March, begin to crow,
Up with the neck and clap the wing
Red cock and crow.
(They go round the stage. The first musician speaks.)
They are among the stones above the ash
Above the briar and thorn and the scarce grass;
Hidden amid the shadow far below them
The cat-headed bird is crying out.
(singing) The dreaming bones cry out
Because the night winds blow
And heaven's a cloudy blot;
Calamity can have its fling.
Red bird of March begin to crow,
Up with the neck and clap the wing
Red cock and crow.
THE STRANGER.
We're almost at the summit and can rest.
The road is a faint shadow there; and there
The abbey lies amid its broken tombs.
In the old days we should have heard a bell
Calling the monks before day broke to pray;
And when the day has broken on the ridge,
The crowing of its cocks.
YOUNG MAN.
Is there no house
Famous for sanctity or architectural beauty
In Clare or Kerry, or in all wide Connacht
The enemy has not unroofed?
STRANGER.
Close to the altar
Broken by wind and frost and worn by time
Donogh O'Brien has a tomb, a name in Latin.
He wore fine clothes and knew the secrets of women
But he rebelled against the King of Thomond
And died in his youth.
YOUNG MAN.
And why should he rebel?
The King of Thomond was his rightful master.
It was men like Donogh who made Ireland weak--
My curse on all that troop, and when I die
I'll leave my body, if I have any choice,
Far from his ivy tod and his owl; have those
Who, if your tale is true, work out a penance
Upon the mountain-top where I am to hide,
Come from the Abbey graveyard?
THE GIRL.
They have not that luck,
But are more lonely, those that are buried there,
Warred in the heat of the blood; if they were rebels
Some momentary impulse made them rebels
Or the comandment of some petty king
Who hated Thomond. Being but common sinners,
No callers in of the alien from oversea
They and their enemies of Thomond's party
Mix in a brief dream battle above their bones,
Or make one drove or drift in amity,
Or in the hurry of the heavenly round
Forget their earthly names; these are alone
Being accursed.
YOUNG MAN.
And if what seems is true
And there are more upon the other side
Than on this side of death, many a ghost
Must meet them face to face and pass the word
Even upon this grey and desolate hill.
YOUNG GIRL.
Until this hour no ghost or living man
Has spoken though seven centuries have run
Since they, weary of life and of men's eyes,
Flung down their bones in some forgotten place
Being accursed.
YOUNG MAN.
I have heard that there are souls
Who, having sinned after a monstrous fashion
Take on them, being dead, a monstrous image
To drive the living, should they meet its face,
Crazy, and be a terror to the dead.
YOUNG GIRL.
But these
Were comely even in their middle life
And carry, now that they are dead, the image
Of their first youth, for it was in that youth
Their sin began.
YOUNG MAN.
I have heard of angry ghosts
Who wander in a wilful solitude.
THE GIRL.
These have no thought but love; nor joy
But that upon the instant when their penance
Draws to its height and when two hearts are wrung
Nearest to breaking, if hearts of shadows break,
His eyes can mix with hers; nor any pang
That is so bitter as that double glance,
Being accursed.
YOUNG MAN.
But what is this strange penance--
That when their eyes have met can wring them most?
THE GIRL.
Though eyes can meet, their lips can never meet.
YOUNG MAN.
And yet it seems they wander side by side.
But doubtless you would say that when lips meet
And have not living nerves, it is no meeting.
THE GIRL.
Although they have no blood or living nerves
Who once lay warm and live the live-long night
In one another's arms, and know their part
In life, being now but of the people of dreams,
Is a dreams part; although they are but shadows
Hovering between a thorn tree and a stone
Who have heaped up night on winged night; although
No shade however harried and consumed
Would change his own calamity for theirs,
Their manner of life were blessed could their lips
A moment meet; but when he has bent his head
Close to her head or hand would slip in hand
The memory of their crime flows up between
And drives them apart.
YOUNG MAN.
The memory of a crime--
He took her from a husband's house it may be,
But does the penance for a passionate sin
Last for so many centuries?
THE GIRL.
No, no,
The man she chose, the man she was chosen by
Cared little and cares little from whose house
They fled towards dawn amid the flights of arrows
Or that it was a husband's and a king's;
And how if that were all could she lack friends
On crowded roads or on the unpeopled hill?
Helen herself had opened wide the door
Where night by night she dreams herself awake
And gathers to her breast a dreaming man.
YOUNG MAN.
What crime can stay so in the memory?
What crime can keep apart the lips of lovers
Wandering and alone?
THE GIRL.
Her king and lover
Was overthrown in battle by her husband
And for her sake and for his own, being blind
And bitter and bitterly in love, he brought
A foreign army from across the sea.
YOUNG MAN.
You speak of Dermot and of Dervorgilla
Who brought the Norman in?
THE GIRL.
Yes, yes I spoke
Of that most miserable, most accursed pair
Who sold their country into slavery, and yet
They were not wholly miserable and accursed
If somebody of their race at last would say:
'I have forgiven them.'
YOUNG MAN.
Oh, never, never
Will Dermot and Dervorgilla be forgiven.
THE GIRL.
If someone of their race forgave at last
Lip would be pressed on lip.
YOUNG MAN.
Oh, never, never
Will Dermot and Dervorgilla be forgiven.
You have told your story well, so well indeed
I could not help but fall into the mood
And for a while believe that it was true
Or half believe, but better push on now.
The horizon to the East is growing bright.
(They go once round stage)
So here we're on the summit. I can see
The Aran Islands, Connemara Hills,
And Galway in the breaking light; there too
The enemy has toppled wall and roof
And torn from ancient walls to boil his pot
The oaken panelling that had been dear
To generations of children and old men.
But for that pair for whom you would have my pardon
It might be now like Bayeux or like Caen
Or little Italian town amid its walls
For though we have neither coal nor iron ore
To make us rich and cover heaven with smoke
Our country, if that crime were uncommitted
Had been most beautiful. Why do you dance?
Why do you gaze and with so passionate eyes
One on the other and then turn away
Covering your eyes and weave it in a dance,
Who are you? what are you? you are not natural.
THE GIRL.
Seven hundred years our lips have never met.
YOUNG MAN.
Why do you look so strangely at one another,
So strangely and so sweetly?
THE GIRL.
Seven hundred years.
YOUNG MAN.
So strangely and so sweetly. All the ruin,
All, all their handiwork is blown away
As though the mountain air had blown it away
Because their eyes have met. They cannot hear,
Being folded up and hidden in their dance.
The dance is changing now. They have dropped their eyes,
They have covered up their eyes as though their hearts
Had suddenly been broken--never, never
Shall Dermot and Dervorgilla be forgiven.
They have drifted in the dance from rock to rock.
They have raised their hands as though to snatch the sleep
That lingers always in the abyss of the sky
Though they can never reach it. A cloud floats up
And covers all the mountain head in a moment.
And now it lifts and they are swept away.
I had almost yielded and forgiven it all--
This is indeed a place of terrible temptation.
(The Musicians begin unfolding and folding a black cloth. The First Musician comes forward to the front of the stage, at the centre. He holds the cloth before him. The other two come one on either side and unfold it. They afterwards fold it up in the same way. While it is unfolded, the Young Man leaves the stage.)
THE MUSICIANS.
I
(singing) At the grey round of the hill
Music of a lost kingdom
Runs, runs and is suddenly still.
The winds out of Clare-Galway
Carry it: suddenly it is still.
I have heard in the night air
A wandering airy music;
And moidered in that snare
A man is lost of a sudden,
In that sweet wandering snare.
What finger first began
Music of a lost kingdom.
They dreamed that laughed in the sun.
Dry bones that dream are bitter,
They dream and darken our sun.
Those crazy fingers play
A wandering airy music;
Our luck is withered away,
And wheat in the wheat-ear withered,
And the wind blows it away.
II
My heart ran wild when it heard
The curlew cry before dawn
And the eddying cat-headed bird;
But now the night is gone.
I have heard from far below
The strong March birds a-crow,
Stretch neck and clap the wing,
Red cocks, and crow.
Het dromen van de botten van de doden
Personages
Drie muzikanten (hun gezichten geschminkt als maskers)
Een jonge man
Een vreemdeling (draagt een masker)
Een jonge vrouw (draagt een masker)
Het podium is een kale plek in een kamer dicht tegen de muur. Een scherm met de weergave van een berg en de lucht kan tegen de muur staan, of een gordijn met een soortgelijke weergave kan aan het scherm hangen, maar de weergave mag alleen symboliseren of suggereren. Eén muzikant komt binnen en vervolgens de twee anderen, de eerste blijft staan al zingend terwijl de anderen hun plaatsen innemen. Vervolgens gaan ze alle drie zitten tegen de muur bij hun instrumenten die er al zijn ― een trommel, een citer en een fluit. Of ze ontvouwen een doek zoals in 'The Hawk's Well', terwijl de instrumenten binnengedragen worden.
[Lied voor het vouwen en het ontvouwen van het doek]
EERSTE MUSICUS (of alle drie musici, zingend)
Waarom klopt mijn hart zo hevig?
Is er niet net een schaduw gepasseerd?
Ze passeerde nog maar zo even.
Wie kan er op het gras hebben getreden?
Welke schavuit dwaalt er in de nacht?
Hebben oude schrijvers niet beschreven
Hoe zweverige dromen kunnen ontspringen
Uit de droge botten van de doden?
En vele nachten lijkt het
Alsof de hele vallei zich vult
Met die fantastische dromen.
Ze doen de heuvels overstromen,
Zo vol van passie is een schaduw,
Als wijn die tot aan de rand
Een beker vult uit grijsgroene jade,
of misschien wel een beker uit agaat.
(De drie muzikanten zitten nu neer bij de trommel, fluit en citer. De eerste muzikant spreekt.
Het uur voor dageraad en de maan verstopt zich in de mist;
Het kleine dorp Abbey is verstopt in de mist;
Het kleine smalle vertrapte pad dat loopt
Vanaf de witte weg naar de abdij van Corcomroe
Is verstopt in de mist; en alles omtrent de heuvels
is als een cirkel van agaat of van jade.
Ergens tussen grote rotsen op het schaarse gras
Schreeuwen vogels, ze schreeuwen hun eenzaamheid uit.
Zelfs het zonlicht kan hier eenzaam zijn,
zelfs de hete middag is eenzaam. Ik hoor een voetstap ―
Een jonge man met een lantaarn komt deze richting uit.
Hij lijkt een visser uit Aran, want hij draagt
De flanellen vest en de schoenen uit koeienleer.
Hij is moe en strompelt en bidt al strompelend.
(Een jonge man komt binnen, al biddend in het Iers)
Eens te meer schreeuwen de vogels in hun eenzaamheid,
maar nu cirkelen ze boven onze hoofden; en nu
Zijn ze plots neergestreken op de grijze steen in het noordoosten.
(Een vreemdeling en een jonge vrouw komen binnen in klederdracht van een verleden tijd. Ze dragen heroïsche maskers. )
JONGE MAN (tilt zijn lantaarn op)
Wie is daar? Ik kan niet zien hoe jullie eruitzien,
Kom in het licht.
VREEMDELING.
Maar wat heb je te vrezen?
JONGE MAN.
En waarom komen jullie door het donker geslopen?
(De jonge vrouw blaast lantaarn uit.)
De wind heeft mijn lantaarn gedoofd. Waar zijn jullie?
Ik zag een paar hoofden tegen de hemel
En verloor ze daarna uit het oog; maar je hebt gelijk,
Ik hoef niet bang te zijn in Clare;
Maar nodig of niet, ik heb geen keuze,
Mijn lot is in uw handen,
Nu dat mijn kaars uit is.
VREEMDELING.
Heb je gevochten in Dublin?
JONGE MAN.
Ik was in het postkantoor, en als ik opgepakt word,
zal ik tegen de muur gezet worden en doodgeschoten.
VREEMDELING.
Weet je een schuilplaats, heb je een plan
Of een vriend die je kan bijstaan?
JONGE MAN.
Bij het aanbreken
Van de dag moet ik op de uitkijk liggen op de berg
Tot een bootje uit Aran komt binnenvaren
In Muckanish of bij de rotskust
Onder Finvarra, maar ik zou mijn nek breken
Als ik er alleen mijn weg probeerde te vinden in het donker.
VREEMDELING.
Wij kennen de paden die de schapen maken,
En alle schuilplaatsen in de heuvels,
En dat zij ooit betere schuilplaatsen hadden.
JONGE MAN.
Je zou beter zeggen dat zij betere hadden voordat de Engelse dieven
De bomen velden en in brand staken
Uit angst dat hun eigenaars daar beschutting zouden vinden.
Wat is dat geluid?
VREEMDELING.
Een oud verdwaald paard.
Het is reeds de hele nacht aan het ronddolen.
JONGE MAN.
Ik nam het voor een man en paard. De politie
Is er op uit. Tijdens de laatste Opstand
denk ik dat geen van ons het niet haatte
Om te schieten op soldaten die alleen maar hun plicht deden
En die niet tot ons volk behoren, maar als een man
Geboren is in Ierland en van Iers bloed is,
Als hij meedoet tegen ons ―
VREEMDELING.
Ik zorg dat je veilig bent,
Geen levende man zal zijn ogen op je richten;
Voor de doden kan ik niet spreken.
JONGE MAN. De doden?
VREEMDELING. Op sommige dagen zijn de stenen waar je moet liggen
In het uur vóór het aanbreken van de dag
Bewoond door geesten.
JONGE MAN. Maar ik ben niet geboren om middernacht.
VREEMDELING. Vele mensen die geboren zijn bij volle daglicht
Kunnen hen duidelijk zien, lopen hen voorbij op de steenweg
Of op de drukke marktplaats van de stad,
En weten niet dat zij hen zijn voorbijgelopen.
JONGE MAN. Mijn grootmoeder
Beweerde dat ze overal aan boetedoening deden;
Of leven hun oude leven opnieuw.
VREEMDELING. In een droom;
En sommigen moeten voor een kleinigheid hangen, bespuwd,
Aan de wuivende toppen van torenhoge bomen;
Sommigen worden verteerd door het vuur, sommigen verdord
Door hagel en ijzel uit het winterse Noorden,
Maar sommigen leven hun oude leven opnieuw.
JONGE MAN. Nu, laat hen dromen in welke vorm zij gelieven
En de verwoeste bergen vullen met het onzichtbare tumult
Van het verhitte geweten. Ik heb geen angst;
Zij kunnen me niet in de gevangenis stoppen of me doodschieten,
En aangezien hun bloed is teruggekeerd naar velden
Die zijn rood geworden door het drinken van bloed als het mijne,
Zij zouden, al waren zij bij machte, mij niet verraden.
VREEMDELING.
Dit pad
Loopt naar de ruïne van de abdij van Corcomroe;
Eens de abdij gepasseerd, zullen we snel aan de rotsen zijn
En aan de bergkam voordat de hanen
Van Aughanish of Bailevlehan
Of grijs Aughtmana hun vleugels klapwieken en kraaien.
(Ze gaan eenmaal rond het podium.)
EERSTE MUSICUS.
Zij zijn de ondiepe bron en de platte steen gepasseerd
Vervuild door het vee dat komt drinken, de nauwe steeg
Waar rouwenden vijf eeuwen lang edelman of boer
Naar zijn graf hebben gedragen;
Een uil schreeuwt boven hun hoofd.
(zingt)
Waarom voelt het hart zo’n jacht
Wat doet het zo hevig kloppen?
De bittere zoetheid van de nacht
Maakte het maar een eenzaam ding.
Rode vogel van maart, sta op en kraai!
Strek je nek en klapwiek met kracht,
Rode haan en kraai!
(Ze lopen eenmaal rond het podium. De eerste muzikant spreekt.)
En nu zijn ze het lange grasveld gepasseerd
Voorbij de ruwe, doornige bomen, de opening
In de oude haag; en de grafgeneste uil
Op voethoogte klapwiekt met een onzekere vleugel.
(zingt)
Mijn hoofd is in een wolk;
Ik zou de hele wereld laten gaan.
Mijn schavuitenhart is als een kolk
Herinnerend en herinnerend.
Rode vogel van maart, sta op en kraai!
Strek je nek en klapwiek met kracht,
Rode haan en kraai!
(Ze gaan rond het podium. De eerste muzikant spreekt.)
Zij zijn te midden van de stenen boven de es,
boven de heide en de doorn en het schaarse gras;
Verborgen te midden van de schaduw ver onder hen
Is de vogel met de kop als die van een kat aan het schreeuwen.
(zingt)
De dromende botten schreeuwen
Omdat de nachtelijke winden waaien
En de hemel gevlekt is met wolken;
Rampspoed kan ons overvallen.
Rode vogel van maart, sta op en kraai!
Omhoog met die nek en klapwiek met kracht,
Rode haan en kraai!
DE VREEMDELING.
We zijn bijna aan de top en kunnen rusten.
De weg is daar een zwakke schaduw; en daar
Bevindt zich de abdij te midden van haar gebroken graven.
Vroeger zouden we een klok hebben gehoord
Die de monniken tot bidden opriep vóór het aanbreken van de dag;
En wanneer de dag was aangebroken op de bergkam,
Het kraaien van zijn hanen.
JONGE MAN.
Is er geen huis
Beroemd voor zijn heiligheid of architecturale pracht
In Clare of Kerry of in het hele weidse Connacht
Waarvan de vijand het dak niet heeft verwoest?
VREEMDELING.
Dicht bij het altaar,
Gebarsten door wind en vorst en verweerd door de tijd,
Is de tombe van Donogh O'Brien, een naam in het Latijn.
Hij droeg mooie kleren en kende de geheimen van vrouwen,
Maar hij rebelleerde tegen de koning van Thomond
En stierf in zijn jeugd.
JONGE MAN.
En waarom zou hij rebelleren?
De koning van Thomond was zijn rechtmatige meester.
Het waren mannen zoals Donogh die Ierland zwak maakten ―
mijn vloek op die hele bende, en als ik sterf
dan zal ik mijn lichaam laten, als ik de keuze heb,
ver weg van zijn verdorde klimop en zijn uil. Zijn zij
Die, als jouw verhaal waar is, boetedoening doen
Op de bergtop waar ik me moet verbergen,
Afkomstig van het kerkhof van de abdij?
JONGE VROUW.
Dat geluk hebben zij niet,
Nog eenzamer zijn zij; zij die daar begraven zijn,
Voerden de strijd te midden van het bloed; als ze rebellen waren
Dan maakte een kortstondige opwelling hen tot rebellen
Of het bevel van een kleinzielige koning
Vol haat voor Thomond. Maar als ordinaire zondaars,
Geen gastheren van vreemdelingen van overzee,
Zij en de vijanden van Thomond
Doorlopen een korte droomoorlog boven hun beenderen;
Of werden of worden gedreven tot vriendschap;
Of vergeten in de haast van de hemelse omwentelingen
Hun aardse namen. Deze zijn alleen, vervloekt.
JONGE MAN.
Maar als wat lijkt waar is
En er zijn er meer aan de andere kant
Dan aan deze kant van de dood, dan moet
Menige geest ze ontmoeten en dit verder vertellen,
Zelfs op deze grijze en verlaten heuvel.
JONGE VROUW.
Tot op dit uur heeft noch geest noch levend man
Gesproken, hoewel er zeven eeuwen voorbij zijn
Sinds zij, het leven en de blik der mensen moe,
Hun vervloekte botten hebben neergegooid
Op een vergeten plek.
JONGE MAN.
Ik heb gehoord dat er zielen zijn
die nadat ze hebben gezondigd op een monsterlijke wijze,
in de dood een monsterlijk beeld aannemen
om de levenden, indien ze hun gezicht zouden zien,
Gek te maken en een verschrikking te zijn voor de doden.
JONGE VROUW.
Maar deze
waren bevallig, ook toen ze al ouder waren
En dragen, nu dat zij dood zijn, het beeld
Van hun eerste jeugd, want het was in die jeugd dat
Hun zonde begon.
JONGE MAN.
Ik heb gehoord van boze geesten
Die ronddwalen in een opzettelijke eenzaamheid.
JONGE VROUW. Deze hebben geen enkele andere gedachte dan liefde; noch vreugde
behalve op dat moment wanneer hun boetedoening
het grootst is en twee harten worden gekweld
tot ze bijna breken, als harten van schaduwen breken,
zijn ogen met de hare kunnen mengen; geen enkele pijn
is zo bitter als die dubbele blik,
In vervloeking.
JONGE MAN.
Maar wat is deze vreemde boetedoening -
Dat zij zo gekweld worden wanneer hun ogen elkaar ontmoeten?
JONGE VROUW.
Hoewel ogen elkaar kunnen ontmoeten, kunnen hun lippen elkaar nooit ontmoeten.
JONGE MAN.
En toch lijkt het of ze zij aan zij lopen.
Maar ongetwijfeld zal je zeggen dat wanneer lippen elkaar ontmoeten
Die niet voelen, er geen sprake van ontmoeting is.
JONGE VROUW.
Hoewel zij geen bloed of levende zenuwen hebben,
Die ooit warm samen lagen, de levenslange nacht
beleefden in elkaars armen, en hun rol
In het leven kennen, maar nu ze behoren tot het dromenvolk,
Is ’t slechts een dromenrol;
Zijn die zweven tussen een doornboom en een steen,
Die nacht op gevleugelde nacht hebben opgehoopt; hoewel
Geen enkele schaduw, hoe erg ook toegetakeld en verteerd,
Zijn eigen rampspoed zou wisselen voor die van hen,
Hun manier van leven ware gezegend als hun lippen
Even zouden kunnen raken; maar telkens als hij zijn hoofd
Dicht bij haar hoofd heeft gebogen of zijn hand in de hare is gegleden,
Welt de herinnering van hun misdaad op tussen hen
En drijft hen uit elkaar.
JONGE MAN.
De herinnering aan een misdaad ―
Hij nam haar weg uit het huis van haar echtgenoot, het zou kunnen,
Maar duurt de boetedoening voor een gepassioneerde zonde
Zo vele eeuwen?
HET JONGE VROUW.
Nee, nee;
De man die zij koos, de man die haar gekozen had,
Gaf en geeft weinig om uit wiens huis
Zij ontvluchtten tegen dageraad in een regen van pijlen,
Of het dat van een echtgenoot en een koning was;
En bovendien als het nog niet genoeg was, kon ze vrienden missen,
Op drukke wegen of op de onbewoonde heuvel?
Helena opende zelf wijd de deur
Waar ze nacht na nacht zichzelf wakker droomde
En aan haar boezem een dromende man houdt.
JONGE MAN.
Welke misdaad kan zolang in het geheugen blijven?
Welke misdaad kan de lippen van geliefden scheiden
Die dwalen en alleen zijn?
JONGE VROUW.
Haar koning en minnaar
Werd overwonnen door haar echtgenoot tijdens een veldslag,
En voor haar welzijn alsook voor het zijne, en blind
En bitter en verbitterd verliefd, haalde hij
Een leger van vreemdelingen binnen van overzee.
JONGE MAN.
Jij spreekt van Dermot en Dervorgilla
Die de Normandiërs binnenhaalden?
JONGE VROUW.
Ja, jazeker, ik sprak
Van dat meest miserabele, meest vervloekte paar
Dat hun land tot slavernij bracht, en toch
Waren zij niet geheel ellendig en vervloekt
Mocht iemand van hun volk eindelijk zeggen,
'Ik heb hen vergeven'.
JONGE MAN.
O, nooit, nooit
Zullen Dermot en Dervorgilla vergeven worden.
JONGE VROUW.
Als iemand van hun volk uiteindelijk vergaf
Zouden lippen elkaar vinden.
JONGE MAN.
O, nooit, nooit
Zullen Dermot en Dervorgilla vergeven worden.
Je hebt je verhaal goed verteld, zo goed zelfs
Dat ik het niet kon helpen om in de stemming te komen
En voor een tijdje te geloven dat het waar was,
Of half waar, maar ik kan nu beter verder mijn weg zoeken.
Het begint te dagen in het oosten.
(Ze gaan eenmaal het podium rond.)
Dus hier zijn we op de top. Ik kan
de eilanden van Aran, de heuvels van de Connemara,
En Galway zien in het opkomend licht; ook daar
Heeft de vijand dak en gevel omvergeworpen,
en de eiken lambrisering van oude kamers afgerukt;
Wat generaties van oude mannen hebben gekend
Als werk van eigen hand en wat kinderen hebben bewonderd,
Heeft gediend om een soldatenkost te koken.
Die stad had gelegen,
Ware het niet voor het paar dat jullie mij gratie willen zien verlenen,
Te midden van haar gevels en kantelen
Zoals iedere oude bewonderde Italiaanse stad;
Want ofschoon wij kolen hebben, noch erts,
Om ons rijk te maken en de lucht te bederven,
Ons land, als die misdaad niet was begaan,
Zou zo mooi zijn geweest.
Waarom dansen jullie?
Waarom staren jullie, en met ogen zo vol passie,
Naar elkaar; om dan van elkaar weg te draaien
Jullie ogen te bedekken, en te verweven in een dans?
Wie zijn jullie? Wat zijn jullie? Jullie zijn niet natuurlijk.
JONGE VROUW.
Zevenhonderd jaar hebben onze lippen elkaar niet ontmoet.
JONGE MAN.
Waarom kijken jullie zo vreemd naar elkaar,
Zo vreemd en zo zoet?
JONGE VROUW.
Zevenhonderd jaar.
JONGE MAN.
Zo vreemd en zo zoet. Alle ellende,
Al, al hun arbeid is weggeblazen
Alsof de berglucht het heeft weggeblazen
Omdat hun ogen elkaar hebben ontmoet. Ze kunnen niet horen,
Omdat ze in elkaar gevouwen, verborgen zijn in hun dans.
De dans verandert. Zij hebben hun ogen neergeslagen.
Hun ogen bedekt alsof hun harten opeens zijn gebroken ― nooit, nooit
Zullen Dermot and Dervorgilla vergeven worden.
Ze zijn in de dans gedwaald van rots naar rots.
Ze hebben hun handen ten hemel gericht om de slaap te grijpen
die altijd blijft verwijlen in de afgrond van de hemel
Ofschoon onbereikbaar. Een wolk drijft omhoog
En bedekt opeens de volledige bergtop;
En nu verdwijnt de wolk en zijn ze weggeveegd.
(De Vreemdeling en de Jonge Vrouw verlaten het podium)
Ik was bijna gezwicht en had alles vergeven--
Hoe verschrikkelijk deze verleiding en dit oord!
(De muzikanten beginnen het ontvouwen en het vouwen van een zwart doek. De eerste muzikant komt naar voren naar de voorkant van het podium, ter hoogte van het centrum. Hij houdt het doek vóór hem. De andere twee komen elk aan een zijde van de eerste muzikant en ontvouwen het doek. Vervolgens vouwen ze het op dezelfde manier. Tijdens het ontvouwen verlaat de JONGE MAN het podium.
[Liederen voor het vouwen en het ontvouwen van het doek]
DE MUSICI (zingen).
I
Rondom de grijze heuvel
Speelt muziek uit een verloren koninkrijk
Speelt, speelt en is plotseling stil.
De winden uit Clare-Galway
Dragen haar weg: plotseling is het stil.
Ik heb gehoord in de nachtlucht
een vluchtige, luchtige muziek;
En gevangen in die valstrik
Is een man plots verloren,
In die zoete dwalende valstrik.
Welke vinger beroerde vooreerst
Muziek van een verloren koninkrijk?
Zij droomden die lachten in de zon.
Droge botten die dromen zijn bitter,
Ze dromen en verduisteren onze zon.
Die dwaze vingers spelen
Een vluchtige, luchtige muziek;
Ons geluk kwijnt weg,
En tarwe in de korenaar kwijnt weg,
en de wind blaast het weg.
II
Mijn hart ging tekeer toen het de wulp
Hoorde schreeuwen voor het ochtendgloren
en de wielewalende vogel met de kattekop;
Maar nu is de nacht verlopen.
Ik heb gehoord van onderaan de heuvels
Hoe de sterke vogels van maart kraaien:
Met gestrekte nek en krachtig klapwiekende vleugels,
Rode hanen en kraai!
EINDE